آیت الله طبسی: وصیت به اختفای مزار، تدبیر فاطمه زهرا(سلام الله علیها) برای حفظ غدیر بود

آیت الله مروجی طبسی گفت: هیچ خبری از شهادت و تشییع و دفن حضرت زهرا(س) اعلام نشد و زهرای مرضیه(س) با این وصیت پیشدستی نموده و برای جهانیان تبیین كردند كه مسیر غدیر و علی بن ابیطالب(ع) و خلافت الهی غیر از مسیری است كه دیگران رفته اند.

به گزارش روابط عمومی مركز تخصصی مهدویت از خبرگزاری شبستان،به مناسبت فرا رسیدن سالروز شهادت حضرت زهرای مرضیه سلام الله علیها(به روایتی) و به منظور بررسی نقش ایشان در حیات غدیر در طول تاریخ با آیت الله «نجم الدین مروجی طبسی»، استاد برجسته تاریخ اسلام و صاحب آثار متعدد همچون «تاظهور»، «نشانه هایی از دولت موعود» و … گفت وگویی ترتیب داده ایم كه مشروح آن تقدیم حضورتان می شود:

مجاهدت های حضرت زهرا(سلام الله علیها) چه تاثیری در حفظ غدیر و حیات آن در طول تاریخ داشته است؟

پاسخ به این پرسش را با فرمایشات مرحوم سید بن طاووس در كتاب «الاقبال» آغاز می كنم، ایشان در جلد دوم، صفحه 625 این كتاب با صلوات بر پیامبر(صل الله علیه و آله و سلم) و دخترشان، صفاتی را برای حضرت زهرا(س) اعم از طاهره، صدیقه، معصومه، نقیه، زكیه، مظلومه و … برمی شمارد.

در ارتباط با مجاهدت های حضرت صدیقه(س) برای تثبیت و حفظ غدیر و رساندن این پیام و رسالت به جهانیان تا امروز و تا قیام قیامت برای ما كافی است كه وصف نبوی را درباره ایشان حتی در ظاهر بفهمیم، آنجا كه امام صادق(ع) می فرماید: «یكی از كنیه های حضرت زهرا(س) امّ ابیها بود».

این روایت را مرحوم علامه مجلسی در «بحارالانوار»، جلد 43، صفحه 19 آورده و در «عوالم» مرحوم بحرانی نیز آن را نقل كرده و از اهل سنت ابن عبدالبر در جلد دوم كتاب «الاستيعاب في معرفة الأصحاب» در شرح حال حضرت زهرا(س) نقل كرده است.

و اگر همین معنای «اُم» را در حد فهم محدود خود درك كنیم (بین 10 تا 11 معنا برای آن بیان شده) نقش حضرت(س) در حفظ و تبیین غدیر مشخص می شود.

چه معنایی در تعبیر «امّ ابیها» نهفته است كه می تواند به چرایی حفظ غدیر در پرتو مجاهدت های حضرت زهرای مرضیه(س) پاسخ دهد؟

این تعبیر بدین معنا نیست كه پیامبر(ص) احتیاج به محبت مادرانه داشته اند و حضرت صدیقه(س) نقش مادری برای ایشان ایفا كرده باشند یا آنكه معنای این روایت این نیست كه«امّ ابیها» كنایه از آن باشد كه پیامبر(ص) بسیار به ایشان محبت می كرده است كه شكی در این نیست بلكه مراد، معانی دیگری است و بعضی گفته اند اینجا به معنای اصل است یعنی ذریه رسول الله(س) از حضرت فاطمه(س) است و این معنای تعبیر سخن نبوی است كه فرمودند: «حُسَيْنٌ مِنِّي وَأَنَا مِنْ حُسَيْنٍ».

لذا حضرت زهرا(س) برای نجات دین و حفظ دین پا به عرصه جهاد گذاشتند و در مسیر حمایت از تك تك بیانات نبوی به ویژه غدیر جانثاری كردند و تا شهادت پیش رفتند.

آیا می توان برای «امّ ابیها» معانی دیگری نیز متصور شد؟

بله، اساساً «ام ابیها» تعبیر از اصل نبوت است و فاطمه زهرا(س) ستون نبوت است همان نبوتی كه خدای عزّ و جلّ برای آن آدم(ع) را خلق كرد، خلافتی الهی كه مصداق آن نبی مكرم(ص) است و خدا از ایشان تعبیر به «رحمه للعالمین» كرده است.

چنین برداشتی از مقام حضرت زهرا(س) چه دستاوردهایی برای تشیع و اسلام دارد؟

اگر به این معانی دقت كنیم مقام حضرت زهرا(س) برای ما روشن می شود؛ وقتی بدانیم پیامبر(ص) برای نهادینه كردن و حیات دین بعد از خود چه گام هایی برداشته و اصطلاحاً چقدر خود را به آب و آتش زده است و وقتی بدانیم مقصود ایشان و عمود خلافت الهی زهرای اطهر(س) است آنگاه درمی یابیم حضرت صدیقه(س) نیز برای حفظ اهداف رسول خدا(ص) و خلافت الهی همان گام ها را برمی دارد و همان سختی را تحمل می كند و با همه وجود وارد میدان می شود و جان را برای حفظ هدف و خلافت الهی هزینه می كند.

كسی كه به زندگی كوتاه نگین خاتم(س) نگاهی داشته باشد، درمی یابد كه حضرت زهرای اطهر(س) چه در دوران كودكی در مكه مكرمه و چه بعد از هجرت و چه بعد از رحلت پیامبر از پدر حمایت كرد در حالی كه كسی مثل ابن مسعود می گوید: من جرات نكردم از پیامبر(ص) دفاع كنم. وی نقل می كند وقتی در مكه مكرمه عده ای از كافران بر سر رسول خدا(ص) فضولات ریختند من جرئت نكردم پیش بروم ولی دختركی كم سن و سال آمد و فضولات را كنار زد و عاملان را مورد لعن و نفرین قرار داد!

یا در جریان جنگ اُحد كه اغلب مدعیان فرار كردند حضرت فاطمه(س) در صف مقدم بود و زخم های پیامبر(ص) را مداوا كرد؛ یا در جریان غزوه خندق هم در پشت جبهه به پیامبر(ص) رسیدگی می كردند.

به عبارت دیگر، هر جا برای اسلام و رهبری احساس خطر شده فاطمه زهرا(س) در خط مقدم بوده است؛ البته از فاطمه زهرا(س) با آن سابقه درخشان، سزاوار است كه از غدیر حمایت كند چون می داند اسلام و تلاش های پیامبر(ص) و خلافت الهی یعنی چه.

كیفیت این حراست و حمایت چگونه بود كه برای غاصبان راهی جز شهادت آن حضرت(س) باقی نگذاشت؟

آن سخنرانی آتشین و ایراد خطبه فدكیه به قدری اثرگذار بود كه بنابر نقل ابی ابی الحدید، خلیفه فورا بر منبر رفت و به امیرالمومنین(ع) جسارت و انصار را تهدید كرد. چراكه همه یكپارچه شعار می دادند جز علی(ع) كسی را برای خلافت نمی خواهیم!

یا وقتی زنان مدینه به عیادت ایشان رفتند فاطمه زهرا به گونه ای سخن گفتند كه آنان منقلب شدند. یا به یكی از اصحاب پیامبر(ص) به نام «محمودبن لبید» در كنار مزار شریف حضرت حمزه(س) بعد از رحلت نبوی سخنانی گفت كه محمود بن لبید عرضه داشت: ای فاطمه! با این گریه ها و ناله ها قلبم را از جا كندی و دلم را سوزاندی.

ایشان از چه سخن گفتند كه چنین اثرگذار بود و قلب ها را منقلب می كرد؟

ایشان درباره غدیر سخن گفتند و فرمودند: ای محمود آیا تو غدیر را فراموش كرده ای؟ والله پیامبر به من فرمود بعد از خودم بهترین كسانی كه جانشین خود قرار می دهم علی بن ابیطالب(ع) و بعد از او حسن است تا رسیدند به حجت دوازدهم … ایشان فرمودند: اگر از اینها پیروی كنید به بهترین شكل شما را هدایت می كنند و اگر زیر بار نروید شما ضرر خواهید كرد و تا قیامت بین شما اختلاف خواهد بود.

اما آنها بعد از پیامبر(ص) راه و مسیر را عوض كردند و رای را برگرداندند. مگر نمی دانستند جایی كه خدا و رسول(ص) رای دهند، نباید آن را برگرداند اما اینها برنامه ریزی دیگری كردند و غافل بودند كه عمرشان كوتاه است!

پس از پیامبر(ص) چه شد كه به شهادت یادگار ایشان انجامید؟

آنها با حضرت زهرای مرضیه(س) و بیت امیرالمومنین(ع) با خشونت رفتار كرده و جوی راه انداختند كه كسی به امام علی(ع) سلام نمی كرد و جواب سلام ایشان را نمی داد چراكه مواضع فاطمه زهرا(س) و این خاندان و اهل بیت(ع) در حفظ میراث نبوی و خلافت الهی، شجاعانه و صریح بود لذا غاصبان با همه قوا وارد شدند و همه خطوط قرمز را زیر پا گذاشتند و این بیت را از آزار و اذیت مصون نگذاشتند.

لذا وقتی دستور دادند خانه را به آتش بكشید به حضور فاطمه و حسنین علیهم السلام در آن خانه توجه نكردند چراكه مواضع حضرت(س) واضح و روشن بود. حضرت زهرا(س) حتی تیر خلاصی را هم برای بعد از شهادت خودشان زدند كه مبادا دستگاه خلافت اعلام عزا كرده و ایشان را تشییع كنند و بگویند اتفاقی نیفتاده و مسیر ما صحیح است. ایشان حتی برای بعد از شهادتشان هم برنامه داشتند و برای همین به اختفای مزارشان وصیت كردند.

چرا حضرت زهرا(س) به اختفای مزارشان وصیت كردند؟

مرحوم شیخ طوسی در كتاب «الامالی» حدیثی از امام باقر(ع) نقل می كنند كه ایشان از امام سجاد(ع) و آن حضرت(ع) از فرزند عمار بن یاسر نقل كرده اند كه: حضرت زهرا(س) پس از بیماری ناشی از جراحت، سنگین و ناتوان شده بود.

عباس عموی پیامبر(ص) برای عیادت ایشان آمد اما گفتند حضرت(س) ممنوع الملاقات است لذا عباس برای امیرمومنان(ع) پیام فرستاد كه نحوه كسالت و بیماری فاطمه زهرا(س) برای من تازگی داشت و باور نمی كردم كسی كه حبیبه و نورچشم پیامبر(ص) است، در چنین شرایطی باشد. این وضع چنان بر من ناگوار آمد كه كمرم را شكست؛ ایشان به زودی از دنیا می رود اگر رحلت كرد سریعا من را مطلع كن تا مهاجران و انصار را باخبر كنم و در تشییع جنازه او شركت كنند و بر پیكرش نماز بخوانند و هم ثواب ببرند و هم زینتی باشد برای دینشان.

امیرمومنان(ع) در پاسخ عباس پیام داد: امیدوارم همیشه مورد عنایت شما باشم اما فاطمه(س) بعد از پدر مظلوم بود، حقش را غصب كردند و میراثش را گرفتند و مراعات رسول خدا(ص) را در حفظ فاطمه(س) نكردند. از خدا می خواهم از ظالمان انتقام بگیرد.

عمو مرا ببخش كه نمی توانم درخواست تو را بپذیریم چراكه فاطمه به من سفارش كرده از شهادتش كسی را مطلع نسازم.

وقتی پیام امیرمومنان(ع) به عباس رسید گفت: خدای عزّ و جلّ فرزندم را مورد عنایت قرار دهد، من جهاد و علم علی را می دانم و هر چه صلاح می داند انجام دهد.

یعنی این وصیت سبب حیات غدیر و امامت شد؟

هیچ خبری از شهادت و تشییع و دفن حضرت زهرا(س) نشد و زهرای مرضیه(س) با این وصیت پیشدستی نموده و برای جهانیان تبیین كردند كه مسیر غدیر و علی بن ابیطالب(ع) و خلافت الهی غیر از مسیری است كه دیگران رفته اند و بر آنچه كه اعتقاد داشتند و گفتند كه از این حكومت راضی نیستم ایستادند.

در روایت است كه وقتی امیرالمومنین(ع)، فاطمه زهرا(س) را به خاك سپرد و به خانه بازگشت و با جای خالی فاطمه(س) مواجه شد دچار وحشت گشت و شدیدا بی تابی كرد (از اهل سنت افرادی همچون ابن صباغ در كتاب «الفُصولُ المُهمّة فی مَعْرِفَة الأئمَّة» نقل كرده اند) و فرمود: چه شده مصیبت ها از هر طرف بر من نازل می شود؟ فاطمه! با من كاری كردی كه تا زنده ام دردمند و مصیبت زده ام. بعد از پیامبر(ص) اكنون زهرا را از دست دادم. عزیزی را از دست داده ام كه تا زنده ام برای او عزادار هستم.